1. Inleiding
"Die lewe gaan nie daaroor om jouself te vind nie. Die lewe gaan daaroor om jouself te skep." - George Bernard Shaw
Dialektiese Gedragsterapie (DBT) is 'n unieke vorm van psigoterapie wat kognitiewe gedragstegnieke soos probleemoplossing en kettinganalise kombineer met aanvaardingsgebaseerde tegnieke soos bewustheid en validering. Hierdie vaardighede word in beide individuele terapie- en groepvaardigheidsopleidingsessies aangeleer. Die terapie is ontwikkel deur Marsha Linehan, wat verskeie behandelings handleidings geskryf het waarin uiteengesit word hoe om die beginsels vir kliënte met verskillende probleme toe te pas. DBT het 'n aansienlike hoeveelheid navorsing wat die doeltreffendheid daarvan ondersteun en word beskou as 'n bewysgebaseerde behandeling. As gevolg van sy fokus op aanvaarding en verandering, sowel as om individue te help om 'n betekenisvolle lewe te bou, word DBT vandag nog wyd gebruik om kliënte te help om 'n vervullende lewe te skep. (Petsagourakis et al., 2024)
Aanvanklik ontwerp om individue met ernstige emosie disregulering en hoë skade vermyding te help, het DBT uitgebrei om 'n wye verskeidenheid kliniese diagnoses en probleme effektief te behandel. Die terapie is vernoem na 'dialektiese filosofie', wat die sintetisering van botsende idees beklemtoon. In DBT werk terapeute en kliënte saam om aanvaarding en verandering te sintetiseer, en leer kliënte om hulself en hul situasies te aanvaar terwyl hulle ook werk om te verander en te groei (Afshari & Hasani, 2020).
1.1. Wat is dialektiese gedragsterapie?
Die hoofdoel van Dialektiese Gedragsterapie (DBT) is om individue te help om 'n betekenisvolle en waardevolle lewe te skep. Om dit te bereik, fokus DBT op twee hooffunksies: 1) die verbetering van gedragsvaardighede, vermoëns en motivering; en 2) die strukturering van die omgewing op 'n manier wat individue in staat stel om hul lewens op grond van hul vermoëns te bou. DBT is gebaseer op 'n dialektiese wêreldbeskouing wat beklemtoon dat verandering 'n konstante deel van die lewe is en dat opponerende kragte in die heelal ter sprake is, met alles wat met mekaar verbind word. Dit erken dat individue die vermoë het om beide aanvaarding en verandering te hê, en hulle doen wat hulle kan om te oorleef. Daarbenewens aanvaar DBT dat mense en die wêreld hul bes doen en dat individue moet leer en munt slaan uit hul sterk punte eerder as om as swak bestempel te word en onwaarskynlik te verander. Hierdie benadering is slegs effektief wanneer individue aktief aan hul behandeling deelneem (Schaich et al. 2021) .
Dialektiese gedragsterapie (DBT) is 'n tipe kognitiewe gedrags behandeling wat deur Marsha Linehan ontwikkel is. Dit fokus op die kombinasie van teenoorgesteldes, soos aanvaarding en verandering. Aanvanklik ontwerp om individue met selfmoordgedrag en Grenspersoonlikheidsversteuring (BPD) te behandel, is DBT omvattend nagevors en bewys dat dit effektief is vir hierdie toestande. Sedert sy ontwikkeling is daar ook gevind dat DBT effektief is in die behandeling van 'n wye verskeidenheid ander kwessies, insluitend depressie, post-traumatiese stresversteuring en eetversteurings.
1.2. Kort geskiedenis van DBT
Marsha Linehan het Dialectical Behavior Therapy (DBT) geskep as 'n aanpassing van basiese gedragsterapie. DBT is ontwikkel om individue met Grenspersoonlikheidsversteuring te help. Met verloop van tyd het DBT uitgebrei en word dit nou vir verskillende bevolkings en kwessies gebruik. Ondanks die ontwikkeling bly DBT daarop gemik om die kliënt te bekragtig en te aanvaar terwyl dit ook werk om hul gedrag te verander (Linehan, 2020).
In die begin was gedragsterapie die enigste benadering, gebaseer op die beginsels van leerteorie. Dit het ten doel gehad om ongesonde of negatiewe gedrag te verander deur gebruik te maak van die idee dat gedrag aangeleer en afgeleer kan word. Linehan het basiese gedragsterapie aangepas met aanvaarding en validering om DBT te skep. Sy het die behoefte aan validering en aanvaarding ontdek vir 'n bevolking van vroue wat gediagnoseer is met Grenslyn Persoonlikheidsversteuring (GPV) wat selfmoord probeer pleeg het. Linehan het besef dat die poging om hul gedrag sonder validering te verander, gelei het tot verslegtende toestande en terapie-uitvalle. As gevolg hiervan het sy validering en aanvaarding in die terapieproses opgeneem. Daarbenewens het Linehan vier komponente van DBT bekendgestel: individuele terapie, groepvaardigheidsopleiding, telefoonafrigting en terapeut konsultasiespan. Individuele terapie bevat 'n hiërargie van teikens, met die fokus op lewensbedreigende gedrag, terapie-inmengende gedrag, lewensgehaltekwessies en vaardigheidsverwerwing.
2. Perseel van DBT
Die biososiale model, soos geïllustreer deur die ontwikkelaar van DBT, gebruik die analogie van 'n persoon wat in 'n put val. Die put simboliseer deurdringende onstabiliteit en emosionele disregulering, terwyl die persoon wat in die put val, die huidige lydende self verteenwoordig. Die evolusionêre ontwikkeling en die huidige versterkings- en straf-gebeurlikhede wat die persoon se gedrag, biologie en omgewing kragtig beïnvloed het, verteenwoordig die kante van die put. Die persoon wat in die put val, word gesien as die beste wat hulle kan, gegewe die swaartekrag en die vorm van die put. Die ontwikkelaar het DBT geskep om lydende individue te help om uit die put te kom, en beweer dat validering, die nie-veroordelende erkenning van die ander persoon se ervaring as geldig en verstaanbaar, die sleutel is om individue te help om uit die put te kom. Die valideringsperseel van DBT is ondersteun deur empiriese bewyse uit verskillende navorsingsareas van sielkunde en neurowetenskap. Benewens die validering, tree DBT-terapeute as konsultante op en bied voorstelle en leiding rakende vaardiger maniere om probleme te hanteer en emosies te reguleer (Veroniki et al., 2021).
Dialektiese Gedragsterapie (DBT) is oorspronklik ontwikkel en nagevors vir die behandeling van chronies selfmoord individue met Grenslyn Persoonlikheidsversteuring (GPV). DBT is een van die empiries ondersteunde behandelings (EST) en is die mees gevestigde en nagevorsde intervensie onder die EST's vir BPD. Sedert sy ontwikkeling is DBT ook aangepas vir die behandeling van ander toestande en probleme. Die filosofie van DBT stel voor dat mense se gedrag, kognisies en emosies gevorm is deur hul biologie en die versterking en straf wat hulle in hul omgewing ervaar het. Met ander woorde, mense doen die beste wat hulle kan (Iskric & Barkley-Levenson, 2021).
3. Leerteorie in DBT
Die terapeut se gebruik van validering is 'n noodsaaklike deel van die behandelingsproses. Pasiënte kom in met intense lyding en vernietigende gedrag wat moet verander, en die doel is om hulle te help om 'n lewe te bou wat die moeite werd is om te lewe. Die terapeut vra die pasiënt om hul gedrag te verander, terwyl hy ook die pasiënt se ervaring aanvaar, wat 'n beginsel van gedragsverandering bekendstel. Dit is deel van die dialektiese ooreenkoms wat die lyding van die pasiënt erken, terwyl dit ook erken dat sommige oplossings teenintuïtief kan lyk. Daarbenewens strek die dialektiese filosofie tot die pasiënt se wêreldbeskouing en hoe hulle eksterne gebeure verwerk, met die doel om verandering aan te moedig terwyl selfaanvaarding bevorder word. Dit vorm die grondslag van dialektiese gedragsterapie (DBT).
Daar word geglo dat die meeste gedrag ontwikkel in reaksie op die gevolge daarvan, wat die kernoortuiging is van die leerteorie waarop DBT gebaseer is. DBT integreer gedrags- en ondersteunende kognitiewe gedragsintervensies, maar wat dit onderskei van ander CBT-metodes, is sy primêre verbintenis tot validering en aanvaarding as die primêre maniere om probleme aan te spreek en 'n verhouding met die pasiënt te bou. Die term "dialekties" in die terapie se titel verwys na die beginsel dat skynbaar teenoorgestelde kragte geïntegreer moet word vir die beste uitkoms. In die geval van DBT moet pasiënte leer om hulself te aanvaar en te bekragtig, asook om hul gedrag te verander. (Ohlis et al., 2023)
4. Voordele van dialektiese gedragsterapie
DBT is 'n unieke behandelingsprogram wat individuele en groepterapie kombineer. Elke week kry individue in terapie huiswerk om spesifieke vaardighede te oefen. DBT bestaan uit vier modules van vaardigheidsopleiding: kernbewustheid, noodverdraagsaamheid, emosieregulering en interpersoonlike effektiwiteit. Die vaardighede wat in DBT aangeleer word, help individue om 'n meer vervullende lewe te bou. DBT is 'n gestruktureerde program met spesifieke doelwitte en maatstawwe, wat veral nuttig is vir diegene wat tasbare maniere soek om hul geestesgesondheid te verbeter.
Dialektiese gedragsterapie (DBT) is 'n tipe kognitiewe gedragsterapie met die hoofdoelwitte om mense te leer om in die oomblik te leef, stres op 'n gesonde manier te hanteer, hul emosies te reguleer en hul verhoudings met ander te verbeter. Aanvanklik ontwerp om individue met Borderline Personality Disorder te help, het DBT bewys effektief vir 'n wye verskeidenheid kwessies, insluitend gemoedsversteurings, PTSV en eetversteurings. DBT gebruik vier primêre strategieë: validering, gedragskettinganalise, dialektiese strategieë en probleemoplossingstrategieë. Hierdie strategieë, gekombineer met die vaardighede wat in terapie aangeleer en beoefen word, dra by tot die effektiwiteit van DBT.
Verwysings:
Petsagourakis, D., Driscoll, C., Viswanadhan, K., & Lois, B. H. (2024). Promoting Validation and Acceptance: Clinical Applications of Dialectical Behavior Therapy With Pediatric Populations and Systems. Cognitive and Behavioral Practice. [HTML]
Afshari, B. & Hasani, J. (2020). Study of dialectical behavior therapy versus cognitive behavior therapy on emotion regulation and mindfulness in patients with generalized anxiety disorder. Journal of Contemporary Psychotherapy. core.ac.uk
Schaich, A., Braakmann, D., Rogg, M., Meine, C., Ambrosch, J., Assmann, N., ... & Fassbinder, E. (2021). How do patients with Borderline Personality Disorder experience Distress Tolerance Skills in the context of dialectical behavioral therapy?—A qualitative study. Plos one, 16(6), e0252403. plos.org
Linehan, M. M. (2020). Dialectical behavior therapy in clinical practice: Applications across disorders and settings. [HTML]
Veroniki, A. A., Tsokani, S., White, I. R., Schwarzer, G., Rücker, G., Mavridis, D., ... & Salanti, G. (2021). Prevalence of evidence of inconsistency and its association with network structural characteristics in 201 published networks of interventions. BMC Medical research methodology, 21, 1-10. springer.com
Iskric, A. & Barkley-Levenson, E. (2021). Neural changes in Borderline Personality Disorder after dialectical behavior therapy–A review. Frontiers in psychiatry. frontiersin.org
Ohlis, A., Bjureberg, J., Ojala, O., Kerj, E., Hallek, C., Fruzzetti, A. E., & Hellner, C. (2023). Experiences of dialectical behaviour therapy for adolescents: A qualitative analysis. Psychology and Psychotherapy: Theory, Research and Practice, 96(2), 410-425. wiley.com
Hierdie blog plasing is slegs ter inligting. Dit moet nie as terapie beskou word nie. Hierdie blog is slegs vir inligting en opvoedkundige doeleindes en moet nie as terapie of enige vorm van behandeling beskou word nie. Ons kan nie reageer op enige spesifieke vrae of kommentaar lewer op persoonlike situasies, toepaslike diagnose of behandeling nie, of andersinds kliniese opinies lewer nie. As jy dink dat jy onmiddelike hulp nodig het, kontak asseblief jou plaaslike dokter/ sielkundige/ psigiater of die SADAG Geestesgesondheids Hulplyn op 011 234 4837. Indien nodig, kontak asseblief die Selfmoordkrisislyn by 0800 567 567 of sms 31393.